دوره 5، شماره 47، اردیبهشت 1401، صفحات 174 - 163

نویسندگان : فاطمه صغری طالبزاده ¹ ، محمّدمهدی کریمی نیا ² ، مجتبی انصاری مقدم* ³

چکیده :
تزکیه اصطلاح قرآنی است و دو معنا و مفهوم متضاد را با حمل می کند؛ خود سازی و خودستایی دو معنایی است که از این اصطلاح فهمیده می شود. تزکیه نفس در اینجا به معنای نسبت پاکی دادن به نفس یا همان خودستایی است، براساس سوره نجم آیه32، عمل خودستایی از رفتارهای زشت و ناپسند به حساب می آید؛ زیرا باعث می شود انسان از مدح خویش در حضور دیگران، از خودش یا اعمال و رفتارش خشنود شود و چنین حالتی غالبا موجب کبر یا عجب می شود. از آن سوی در سوره ضحی آیه11، خداوند به پیامبر امر می کند که نعمت های الهی را به زبان یا به حال و یا در عمل یادآور گردد. پرسش مقاله حاضر این است که محدوده ذکر فضایل بر اساس آیات قرآن به چه میزان است؟ این مقاله با شیوه توصیفی_ تحلیلی و با استفاده از منابع تفسیری معتبر اعم از شیعه و سنی به این نتایج دست یافته است که گاهی کسی کمال علمی یا عملی دارد و ضرورت هم اقتضاء می کند که خود را به داشتن آن معرفی کند و این مورد از باب خودستایی مذموم و منفی نیست بلکه از باب اتمام حجت یا الگو و نمونه عملی است که تاثیر فراوانی را در حوزه تربیتی و اجتماعی بر مخاطبان خواهد گذاشت.

کلمات کلیدی :
تزکیه، خودستایی، نفس، کبر، عجب، اتمام حجت