بررسی جلوه‌های خیال در آثار سالوادور دالی با رویکرد نقد تخیلی گاستون باشلار

دوره 4، شماره 42، آذر 1400، صفحات 31 - 12

نویسندگان : افروز زرکوب * و نادیا معقولی

چکیده :
تخیل به گواه بسیاری از تئوریسین‌های تاریخ هنر عنصرِ بنیادین خلق آثار هنری است. گاستون باشلار از جمله تئوریسین‌هایی است که باور دارد تصاویر اساسی حیات، یعنی تصاویری که تخیلِ زندگی بدون آنها امکان‌پذیر نمی‌باشد، تصاویری وابسته و هم‌بسته به عناصر چهارگانه‌ی هوا، خاک، آب‌ و آتش در جهان می‌باشند که از ابتدا تا به امروز هموار ضامن ارزش‌های هستی‌شناسانه و حیاتی بوده‌اند. سالوادور دالی (1904-1989)، نقاش اسپانیایی، به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین هنرمندان سورئالیست قرن بیستم است که عمدتاً به خاطر خلق تصاویری گیرا و خیالی در آثار خویش شناخته می‌شود. در این پژوهش تلاش می‌شود به آفرینش و بازنمایی جلوه‌های خیال در آثار سالوادور دالی پرداخته شود؛ بنابراین نگارنده در این تحقیق می‌کوشد تا با تحلیل پنج اثر شاخص سالوادور دالی به نام‌های دو هارکلین (1942)، تلویزیون، ارتباطات، هفت هنر پرجنب‌وجوش (1947)، ورزشکار کیهانی (1968)، هارمونی کُرات (1978) و نبرد در ابرها (1979) بر مبنای رویکرد نقد تخیلی گاستون باشلار به این نتیجه دست یابد که عناصر چهارگانه‌ی جهان به‌‌منزله‌ی بنیان خیال در هستیِ سوژه‌های انسانی به حساب می‌آیند.

کلمات کلیدی :
خیال، نقد تخیلی، سورئالیسم، گاستون باشلار، سالوادور دالی